تأثیر سطوح مختلف شوری و عناصر سنگین سرب و کادمیوم بر رشد، رنگدانه های فتوسنتزی و مقادیر سدیم و پتاسیم در اسفناج

فلزات سنگین از آلاینده های خطرناک زیستمحیطی هستند که از طریق ورود به زنجیره غذایی موجب بروز خطرات زیان باری برای انسان ها، گیاهان و سایر موجودات می شوند. به منظور بررسی اثرهای تنش شوری و عناصر سنگین سرب و کادمیوم بر گیاه اسفناج، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح شوری (صفر، 4 و 8 دسی‏زیمنس بر متر) به عنوان فاکتور a و تیمار عنصر سنگین در چهار سطح (شاهد، کادمیوم، سرب و سرب+کادمیوم) به عنوان فاکتور b بودند. نتایج نشان داد که شوری تأثیر معنی‏داری بر وزن تر و خشک اسفناج نداشت؛ اما تیمار عنصر سنگین سبب تغییرات معنی‏داری در آنها گردید. کمترین و بیشترین وزن تر و خشک به ترتیب از تیمار کادمیوم و کادمیوم + سرب حاصل شد. بجز رنگدانه‏های فتوسنتزی فلاونوئید و آنتوسیانین، شوری تنها تأثیر معنی‏داری بر مقادیر کلروفیل a، کلروفیل b و کارتنوئید داشت و سبب کاهش آنها در سطح شوری 8 دسی‏زیمنس بر متر شد. تیمار شوری بدون تأثیر بر مقدار پتاسیم، منجر به افزایش مقادیر سدیم و کربوهیدرات محلول در برگ های گیاه اسفناج گردید. اثر متقابل شوری و عنصر سنگین تنها در مورد کربوهیدرات، مقادیر کلروفیل a و کلروفیل b معنی‏دار بود. بیشترین میزان کربوهیدرات از تیمار ترکیبی کادمیوم + سرب و سطح شوری 8 دسی‏زیمنس بر متر و نیز بیشترین میزان کلروفیل a وb از تیمار بدون استفاده از شوری (شاهد) و عنصر سنگین سرب حاصل شد.